Stel je eens voor: je loopt een traditionele tempel binnen in het oude Thailand, honderden jaren geleden. In een hoek zie je een meester die rustig de ledematen van een patiënt strekt en drukpunten masseert. Deze scène zou je vandaag de dag ook kunnen zien in een moderne massagesalon in Nederland. Hoe bijzonder is het dat zo’n eeuwenoude praktijk de tand des tijds heeft doorstaan en nu zelfs bij ons om de hoek te ervaren is? In dit artikel duiken we in de geschiedenis van de Thaise massage – van de oorsprong tot hoe het zich heeft ontwikkeld tot de moderne praktijk in Nederland.
Oorsprong: de legende van een geneesheer
Volgens de overlevering gaat de Thaise massage terug tot zo’n 2.500 jaar geleden. De legende noemt ene dokter Jivaka Kumar Bhaccha (in Thailand vaak “Shivaga Komarpaj” genoemd) als de grondlegger. Hij zou een tijdgenoot en zelfs vriend of lijfarts van de Boeddha zijn geweest. Of hij écht de “vader van de Thaise massage” is, weten we niet zeker – maar in Thailand wordt hij wel vereerd als de spirituele vader van de traditionele geneeskunst, inclusief massage. In veel traditionele Thaise massage praktijken zie je dan ook een portret of beeldje van deze Shivaga staan, als eerbetoon.
In de oudheid maakte massage deel uit van de holistische gezondheidszorg in Zuidoost-Azië. In die tijd stond Thailand bekend als het koninkrijk Siam. Monniken in boeddhistische tempels beoefenden de kunst van het masseren, samen met kruidenkunde en meditatie, als onderdeel van het genezen van mensen. Kennis werd mondeling overgeleverd van meester op leerling. Helaas is er weinig op schrift overgebleven van die vroege tijden. Men zegt dat veel teksten verloren zijn gegaan door de eeuwen heen (bijvoorbeeld tijdens de oorlogen met Birma, waarin de oude hoofdstad Ayutthaya verwoest werd). Toch leefde de praktijk voort, van generatie op generatie, als een waardevol onderdeel van de Thaise cultuur.
Ontwikkeling: van tempel naar wereld
Fast-forward naar de 19e eeuw. De Thaise massage was nog steeds vooral binnen families en tempels te vinden. Om de kennis te behouden liet koning Rama III in 1832 inscripties aanbrengen in de muren van Wat Pho, een beroemde tempel in Bangkok. Wat Pho werd zo een soort “openlucht handboek” voor traditionele massage en geneeskunst. Tot op de dag van vandaag kun je daar die oude instructies in steen bewonderen.
Halverwege de 20e eeuw, met de opkomst van moderne geneeskunde, kreeg de Thaise massage concurrentie van ziekenhuizen en westerse medische praktijken. Maar in plaats van te verdwijnen, paste de traditie zich aan. In 1955 opende in Wat Pho de eerste officiële massageschool, waar iedereen (dus niet alleen monniken) de kunst van de Thaise massage kon leren. Vanaf toen verspreidde de kennis zich sneller, ook buiten tempels om.
De jaren ‘80 en ‘90 brachten een enorme groei in de populariteit van Thaise massage, dankzij het toerisme. Reizigers die Thailand bezochten, lieten zich betoveren door die fijne combinatie van stretching en massage (soms wel wat pijnlijk, maar heerlijk achteraf!). Velen van hen wilden thuis ook zoiets – en zo begon de export van Thaise massage over de hele wereld. Thaise masseuses en masseurs reisden mee of emigreerden en zetten salons op in Europa, Amerika, Australië… noem maar op. Ook werden er internationale opleidingen opgezet. Tegenwoordig kun je in veel landen gecertificeerde cursussen volgen in Thaise massage, soms gegeven door Thai, soms door lokale experts die het vak in Thailand geleerd hebben.
Leuk weetje: in 2019 is Nuad Thai (de traditionele Thaise massage) door UNESCO erkend als immaterieel cultureel erfgoed. Een mooi eerbetoon aan de eeuwenoude traditie, dat betekent dat de wereld het ziet als iets dat bewaard en beschermd moet worden.
Thaise massage in Nederland: van exotisch nieuwtje tot alledaagse wellness
Hoe kwam de Thaise massage nou naar Nederland? Het ging eigenlijk hand in hand met een groeiende Thaise gemeenschap en de nieuwsgierigheid van Nederlanders naar Oosterse wellness. Vanaf de late 20e eeuw vestigden zich steeds meer Thaise mensen in Nederland, vaak vrouwen die hier kwamen wonen en werken. Velen openden restaurants, maar ook massagesalons. In het begin waren Thaise massagesalons misschien nog een exotische nieuwigheid in het straatbeeld. Mensen wisten niet precies wat een Thaise massage is en verwachtten soms alleen een “gewone” massage, om vervolgens verrast te worden door al dat rekken en strekken.
In de jaren ‘90 en 2000 schoten Thaise massagesalons in Nederland als paddenstoelen uit de grond. Niet alleen in de grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, maar al snel ook in kleinere steden en dorpen. Wat ooit iets was dat je alleen tijdens je vakantie in Thailand deed, kon nu gewoon om de hoek. De drempel om het te proberen werd daarmee een stuk lager voor veel mensen.
Naarmate de populariteit groeide, gingen mensen de voordelen steeds meer herkennen. Inmiddels zweren talloze Nederlanders bij de Thaise massage voor het verlichten van nek- en rugklachten, stressvermindering en het verbeteren van flexibiliteit. Sporters integreren het in hun herstelroutine, en anderen zien het gewoon als een heerlijk uurtje ontspanning. Kortom, de Thaise massage is in Nederland van curiositeit uitgegroeid tot een volwaardig onderdeel van het wellness-aanbod.
Verschillen tussen toen en nu
Hoewel de kern van de massage – het combineren van stretching en drukpunten – door de eeuwen heen hetzelfde is gebleven, zijn er natuurlijk ook dingen veranderd of aangepast aan de moderne tijd.
- Omgeving: Vroeger vond een Thaise massage plaats op de vloer van een tempel of thuis op een mat. Tegenwoordig lig je misschien in een nette salon met rustgevende muziek en geurkaarsen, of zelfs in een luxe spa. De setting is veranderd van spiritueel naar commercieel, maar de essentie blijft.
- Kleding en middelen: In de traditionele setting droegen mensen gewoon hun dagelijkse losse kleding of een doek. Nu krijg je vaak speciale massagekleding (zoals we bespraken in Wat draag je bij een Thaise massage?) of in het geval van oliemassage, discrete doeken en wegwerp ondergoed. Ook het gebruik van olie is een westerse invloed – de pure “oude stijl” was zonder olie, zoals je ook leest in Wat is een traditionele Thaise massage?.
- Doelgroep: Eeuwen geleden was massage een medische handeling voor zieken en een religieuze praktijk voor monniken. Nu is het toegankelijk voor iedereen die wil ontspannen of van een zeurende pijn af wil. Van topsporters tot oma’s, iedereen kan op de mat plaatsnemen.
- Verdienmodel: Waar vroeger een gift aan de tempel of een wederdienst gebruikelijk was, is het tegenwoordig een professionele dienstverlening met een prijskaartje. Thaise masseur-therapeuten verdienen er hun brood mee, net als fysiotherapeuten of yogadocenten. (Benieuwd wat zo’n behandeling kost in Nederland? Lees dan Wat kost een Thaise massage? voor een idee van de tarieven.)
- Bekendheid en beeldvorming: Zoals gezegd, vroeger moest men nog wel eens uitleggen wat een Thaise massage nu precies is. Tegenwoordig weet bijna iedereen wel dat het iets met rekken en strekken is. De rare blikken zijn verdwenen; in plaats daarvan hoor je vaak “Oh, Thaise massage – dat is toch zo fijn voor je rug?”. Het imago is nu positief en mensen begrijpen de waarde ervan.
Persoonlijke noot
Ik herinner me nog goed mijn allereerste Thaise massage. Niet in Thailand, maar gewoon hier in Nederland, jaren geleden. Ik liep een kleine salon in, aangetrokken door de exotische naam en eerlijk gezegd ook omdat ik rugpijn had van te lang achter de computer zitten. De vriendelijke Thaise dame die mij ontving vroeg of ik het ooit eerder had gedaan. “Nee, dit is mijn eerste keer,” antwoordde ik een tikje nerveus. “Ah, first time Thai massage,” zei ze glimlachend. “You will feel like new!”
Nou, ik werd flink onder handen genomen. Op een mat op de grond, in een losse broek en shirt (die ik van haar kreeg aangereikt), werd ik gestrekt en gekraakt op manieren waarvan ik niet wist dat mijn lichaam het aankon. Af en toe hoorde ik wat knakgeluidjes uit mijn rug en ik dacht even dat het misging. Maar nee, ik stapte na een uur op en voelde me inderdaad als nieuw. Rechtop, licht en energiek. Sindsdien ben ik verkocht en besef ik dat we dankzij die rijke geschiedenis van de Thaise massage hier in Nederland ook mogen profiteren van deze geweldige ervaring.
De geschiedenis van de Thaise massage laat zien hoe een eeuwenoude traditie zich heeft aangepast en verspreid over de hele wereld. Van een tempelkunst in het oude Siam tot een wellness-trend in het moderne Nederland: het is een reis vol culturele uitwisseling. Best bijzonder toch, dat jij nu om de hoek een Thaise massage kunt boeken die zijn roots heeft in boeddhistische tempels?
Dus de volgende keer als je op de mat stapt voor een lekkere Thaise massage, kun je met een glimlach denken aan die lange geschiedenis die eraan voorafgaat. Je bent dan even verbonden met een eeuwenoude lijn van ontspanning en healing.
En mocht je na dit historische uitstapje zin hebben gekregen om het zelf te ervaren (of juist weer opnieuw te boeken): op de homepage van ThaiseMassage-Index vind je een handig overzicht van salons. Wie weet stap jij binnenkort als herboren die mat af, dankzij een traditie die duizenden jaren oud is. Veel plezier en ontspanning!
Author: Ning
